سه اصل حاکم بر مدیریت امام (عج) در عصر غیبت

خورشید پنهان زمین و آسمانها!... آسمان  قرنهاست در غیبت تو ابری است... زمین قرنهاست منتظر قدمهای توست ، برای رویش دوباره هرآنچه خیر وبرکت در خود نهفته دارد... و بشریت اما قرنهاست فراموشت کرده... تو را که بودنش به واسطه توست.
لولا الحجه لساخت الارض باهلها(1) و غافل ، عاصی و مغرور از نداشته ها، چشم به منجی آخرالزمان دوخته که بیاید.
مولای یا صاحب الزمان عج!
امام شیعیان!بنفسی انت من مغیب لم یخل منا(2)
از پشت حجاب غیبت رخ نما که زمین ، زمان و بشریت در عطش منجی آخرالزمان؛ امام شیعیان به التهاب افتاده اند.

 

مدیریت امام مهدی (عج) در زمان غیبت
  

 
قلمرو حکومت حضرت(عج) ،همه هستى است نه محدودۀ جغرافیایى خاص . در روایتی وجود مقدس رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله خطاب به امیر المؤمنین على علیه السّلام فرمودند: «یا على!امامان بعد از من 12 نفر هستند که اولین آنها توهستى و آخرین آنها قائم مى‌باشد که خداى عز و جل به دست او شرق و غرب عالم را فتح خواهد کرد.»(3)
 
بنابراین امام زمان علیه السّلام در جهت ایجاد آن آرمان الهى نقش‌آفرین خواهد بود و غیبت هم نمى‌تواند مانع باشد. چون غیبت، پنهان بودن و در پنهانى کار کردن است نه بیکارى و معطّلى. هرگز چنین نبوده و نخواهد بودکه امامى که عصارۀ تمام عالم خلقت از آدم تا خاتم و از انبیاء الهى تا اوصیاء آنهاست و تنها بازماندۀ اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام است و هدف نهایى خلقت به دست پرتوان او محقق خواهد شد و همه ادیان و مذاهب وعدۀ آمدنش را داده‌اند،دست روى دست گذاشته و براى تحقق اهداف خویش و زمینه‌سازى فرج هیچ اقدامى ‌نکند و تنها به عبادت و دعا پرداخته تا روزى خداوند متعال برگه فرج را امضاء نماید،آنگاه یک شبه به صورت معجزه‌آسا همه امکانات براى او فراهم شده و تمام جهان آماده و مهیاى حضور حضرتش شوند!(4)
 
امیرالمؤمنین علیه السلام در خصوص مدیریت امام مهدی (عج) در عصر غیبت می فرمایند: «اى مردم! چه نزدیک است امروز ما به فردایى که سپیدۀ آن آشکار شد. اینک ما در آستانۀ تحقق وعده‌هاى داده شده و نزدیکى ظهور آن چیزهایى که نمى‌دانید قرار داریم.بدانید آن کس از ما(حضرت مهدى علیه السّلام)که فتنه- هاى آینده را دریابد.با چراغى روشنگر در آن گام مى‌نهد و برهمان سیره و روش پیامبر صلّى اللّه علیه و اله و امامان معصوم علیهم السّلام رفتار مى‌کند تا گره‌ها را بگشاید. بردگان و ملت‌هاى اسیر را آزاد سازد،جمعیت‌هاى گمراه و ستمگر را پراکنده و حق جویان پراکنده را جمع‌آورى کند.آن حضرت علیه السّلام سال‌هاى طولانى در پنهانى از مردم به سر مى‌برد.آن چنان‌که اثر شناسان،اثر قدمش را نمى‌شناسند گرچه در یافتن اثر و نشانه‌ها تلاش فراوان کنند. سپس گروهى براى درهم کوبیدن فتنه‌ها آماده مى‌گردند و چون شمشیرها صیقل مى‌خورند.»(5)

حضرت على علیه السّلام در این خطبه با صراحت از اقدامات و فعالیت‌هاى حضرت مهدى علیه السّلام که به صورت پنهان مدیریت مى‌شود پرده برمى‌دارد:
باز نمودن گره‌ها آزاد کردن بردگان(ملت‌ها و انسان‌هاى اسیر و دربند)، متفرق کردن گمراهان، متحد کردن حق جویان و این کارها را تا زمانى انجام مى‌دهد که گروهى از یاران حضرت براى درهم کوبیدن فتنه‌ها در زمان ظهور آماده شوند همانند آماده شدن شمشیر به دست آهنگر.(6)
 
مدیریت امام مهدی (عج) بر جوامع شیعه

مقدمه‌سازى براى تشکیل حکومت جهانى در زمان غیبت هرگز نمى‌تواند تعطیل بردار باشد .بلکه از جهتى دست امام علیه السّلام را بازتر مى‌سازد و به دور از تنگناها و برخى مزاحمت‌ها به تدبیر امور و آرایش نیرو پرداخته و بسیارى از توطئه‌ها بر ضد شیعه و مسلمانان را خنثى مى‌سازد.آن حضرت با حفظ جوامع شیعى و تشکیل دولت‌هاى شیعى زمینه را براى دولت جهانى اسلام مهیا خواهد کرد.

امام(عج) در نامه ای که به شیخ مفید مرقوم فرموده اند به همین موضوع اشاره دارند: «ما در رسیدگى به امور شما و سرپرستى شما کوتاهى نمى‌کنیم و یاد شما را از خاطر نبرده‌ایم که اگر جز این بود،دشوارى‌ها و مصیبت‌ها بر شما فرود مى‌آمد و دشمنان،شما را ریشه‌کن مى‌نمودند.»(7)
 
 
سه اصل حاکم بر مدیریت امام (عج) در عصر غیبت

اصل غیبت: باتوجه به آن‌که مصلحت الهى بر غیبت حضرت ولى عصر علیه السّلام قرار گرفته و این غیبت دلایل مختلفى دارد.حضرت مهدى علیه السّلام هرگز کارى که خلاف فلسفۀ غیبت باشد انجام نخواهند داد.

اصل حکمت: حضرت مهدى علیه السّلام در مدیریت پنهانى خویش آنچه را که خلاف حکمت و مصلحت باشد انجام نخواهند داد.

اصل سنت:برخى از سنت‌هاى الهى است که حاکم بر طبیعت و جوامع بشرى است و خداوند متعال در قرآن از آنها نام برده است.بدیهى است حضرت مهدى علیه السّلام نیز از همان سنت‌هاى جارى الهى تبعیت نموده و خلاف آن عمل نخواهند کرد.برخى از سنت‌هاى الهى عبارتند از:

(8)«إِنْ تَنْصُرُوا اللّٰهَ یَنْصُرْکُمْ»
اگر خدا را یارى کنید خدا هم شما را یارى مى‌کند.

(9)«إِنْ عُدْتُمْ عُدْنٰا»
اگر از عهد و پیمان خویش بازگردید ما هم برمى‌گردیم.

(10)«إِنَّ اللّٰهَ لاٰ یُغَیِّرُ مٰا بِقَوْمٍ حَتّٰى یُغَیِّرُوا مٰا بِأَنْفُسِهِمْ»
به‌درستى که خداوند سرنوشت هیچ ملّتى را تغییر نمى‌دهد مگر آن‌که خود آنها بخواهند.
 
کارگزاران امام (عج) در عصر غیبت

افرادى که در زیرمجموعه دستگاه با عظمت حضرت مهدى علیه السّلام نیز انجام وظیفه مى‌کنند عبارتند از:  ابدال ، اوتاد و رجال المهدی (عج)، مراجع تقلید و نائبان عام حضرت علیه السّلام، هر آن کسى که کار خویش را در راستاى خدمت به حضرت ولى عصر علیه السّلام انجام مى‌دهد.
 
پاسخ به یک شبهه

اگر مدیریت عالم خلقت با حضرت ولى عصر علیه السّلام است و طبق روایات،وجود مبارک آن حضرت باعث امان و امنیت زمین است پس وجود این همه جنگ‌ها،ویرانى‌ها،زلزله‌ها،سیل‌ها،بیمارى‌هاى مهلک وسختى‌ها و گرفتارى‌ها که بر اهل زمین وارد مى‌شود و در برخى موارد شیعیان و محبان حضرت علیه السّلام نیز دچار آن مى‌شوند چه دلیلى مى‌تواند داشته باشد؟

جواب اول 

برخى از این حوادث و گرفتارى‌ها مقتضى طبیعت عالم است که سنت الهى نیز بر آن جارى است و حدوث آنها طبیعى است.به‌عنوان مثال: خاصیت آتش، سوزاندن است و این یک سنت طبیعى است که خداوند در آن قرار داده است.حال اگر کسى جنگلى را آتش زد و عده‌اى از حیوانات یا انسان‌ها در آن تلف شدند مقصر کیست؟
 
جواب دوم

برخى دیگر از گرفتارى‌ها و مشکلات، نتیجه اعمال و رفتار انسان‌هاست(11) «مٰا أَصٰابَکَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّٰهِ وَ مٰا أَصٰابَکَ مِنْ سَیِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِکَ» 
آنچه خوبى به تو مى‌رسد از جانب خداست و هرچه بدى به تو مى‌رسد از خود توست.»

بنابراین آن‌چه مى‌توان به حضرت مهدى علیه السّلام نسبت داد،خوبى‌ها و زیبایى‌هاست و نارسایى و ضعف‌ها و بسیارى از مشکلات و گرفتارى‌ها به ناتوانى،بى‌تدبیرى،بى‌انصافى و بى‌کفایتى ما برمى‌گردد و بعضى از عذاب- ها هم در اثر گناهان زیاد است.
 
جواب سوم 

برخى از گرفتارى‌ها و سختى‌ها به ظاهر سختى و مشکلات است. اما در باطن آن جلوه‌هایى از رحمت خدا و نیکى‌هاست.(12)
 
 
منابع:
 
1-اگر حجت خدا نبود، مسلما زمین، ساکنانش را فرو می‌برد. امام صادق (ع): اگر زمین بی‌امام باشد از هم می‌پاشد. اصول کافى، ج ۱،کتاب الحجه، ص۳۷۸  

 
2- فرازی از دعای ندبه ، مفاتیح الجنان
 
3- کمال الدین،ص 282
 
4- امام حاضر،مدیر ناظر ص59
5- نهج البلاغه،خطبه 150
 
6- امام حاضر،مدیر ناظر ص54
                                                                                                                        
7- احتجاج ج 2 ص596
8- سوره محمد صلی الله علیه و آله و سلم /7
 
 9- سوره اسرا /8
 
10- سوره رعد /11
 
11-سوره نسا /79
12-برگرفته از امام حاضر،مدیرناظر صص62-49